Etherische olie wordt ook wel aromatische of vluchtige olie genoemd. De etherische oliën zijn vluchtige oliën gewonnen uit planten.

Het woord etherisch komt van het Griekse aither. Letterlijk betekent aither lucht van de hemel. Met aither duidden de Grieken de onderste laag van de kosmos aan. Soms wordt het wel "aetherische oliën" gespeld. De etherische oliën zijn net als ether vluchtig en sterk geurend.

 Etherische oliën kunnen uit verschillende delen van een plant worden gewonnen, bijvoorbeeld de bloesem, de vrucht, het zaad, de bladeren, de schil, of het hout (van stam, takken of wortels). Soms bevatten verschillende delen van een plant verschillende etherische oliën.

Sommige soorten etherische olie zijn vrij duur. Dit komt omdat er soms veel planten voor nodig zijn om een kleine hoeveelheid olie te produceren. Een goedkope olie is bijvoorbeeld sinaasappelolie, omdat de schillen van sinaasappels een afvalproduct van de sapindustrie zijn. Duur is bijvoorbeeld rozenolie, omdat er enorm veel speciaal voor de olie gekweekte rozen nodig zijn om een beetje etherische olie te produceren.

Etherische olie wordt op verschillende manieren gebruikt:
Smaakstof
Vele levensmiddelaroma's zijn geheel of gedeeltelijk opgebouwd uit etherische olie. Voorbeelden zijn sinaasappelolie voor sinas en andere limonades. Pepermuntolie voor de snoepgoed en kruidnagelolie in soepen en sauzen.

Geurstof
In cosmetica, schoonmaakmiddelen, massage-olie en luchtverfrissers worden veel etherische oliën gebruikt. Een geurstof voor gebruik in cosmetica bestaat gemiddeld voor 30% uit etherische olie. Daarnaast wordt etherische olie onvermengd of vermengd gebruikt als te verdampen geurstof in een aromabrander, in de sauna of een stoombad.

Geneesmiddel
Er zijn een paar honderd soorten etherische oliën die gebruikt worden voor hun al dan niet vermeende geneeskrachtige werking. Met name in de aromatherapie -die helemaal gebaseerd is op het gebruik van etherische olie- maar ook daarbuiten.

Conserveermiddel
Sommige etherische oliën hebben een conserverende werking, bijvoorbeeld wintergreenolie.

Industriële grondstof
Sommige etherische oliën bevatten een groot gehalte aan een bepaalde stof, zodat het loont om deze daaruit te winnen. Zo wordt eugenol, een grondstof voor vanilline, uit kruidnagelolie gewonnen. Limoneen, dat als verfafbijtmiddel wordt gebruikt, wordt uit sinaasappelolie gewonnen.

Er zijn vele honderden soorten etherische oliën, bekende voorbeelden zijn:

• Bergamot
• Citroen
• Eucalyptus
• Kruidnagel
• Lavendel
• Manuka
• Olibanum
• Patchouli
• Pepermunt
• Rozemarijn
• Sandelhout
• Sinaasappel
• Steranijs
• Tijm

Citronella, Citral (Limonal) komt van nature voor in de etherische olie van onder meer citrusvruchten, citroengras, citroenmelisse en jeneverbes. Het is een hoofdbestanddeel van citronellaolie. Citral is daarom een aroma welke wordt gebruikt in de reukwerkindustrie voor de citrus-effect. Citral wordt ook gebruikt als smaak en voor toevoeging citroen olie. Het heeft ook een sterke anti-microbiële eigenschappen, en verjagende effecten op insecten.

Thymol komt voor in tijmolie en heeft een aromatische geur en een sterk antiseptische werking. Verder komt thymol voor in bergamot, bonenkruid, zwarte bes, dille, grapefruit, selderijzaad en zoethout.

Thymol wordt gekenmerkt door een sterk bactericide en fungicide desinfecterende werking.  In de diergeneeskunde wordt thymol al voor vele jaren gebruikt voor de behandeling van huidproblemen en schimmelinfecties, maar ook gebruikt om de spijsvertering te bevorderen.

De omschrijving van de etherische olie is tot stand gekomen na een zoektocht in boeken, artikelen en op internet. We pretenderen niet compleet te zijn en misschien is de omschrijving niet overal correct. Het is bedoeld ter verduidelijking van de omschrijvingen bij de kruiden, groenten, fruit etc. Er zullen ook oliesoorten missen, omdat we daar geen of geen duidelijke informatie over konden vinden.